بررسی تأثیر تکتونیک در ویژگی های کمّی شبکه زهکشی (مطالعه موردی: چهار حوضه زهکشی در شمال شرق کشور )

Authors

شهرام بهرامی

shahram bahrami hakim sabzevari universityدانشگاه حکیم سبزوار محمد معتمدی راد

mohammad motamedi rad hakim sabzevari universityدانشگاه حکیم سبزوار الهه اکبری

elahe akbari hakim sabzevari universityدانشگاه حکیم سبزوار

abstract

اغلب لندفرم های سطح زمین به آرامی و طی هزاران یا میلیون ها سال تکامل می یابند. از آن جا که تغییرات لندفرم ها در مقیاس عمر بشر قابل تشخیص نمی باشند، ارزیابی شواهد ژئومورفولوژیک می تواند نقش مهمّی در شناسایی حرکات تکتونیکی مناطق ایفا کند. رودخانه ها و شبکه زهکشی از جمله مهم ترین عوارضی هستند که نسبت به تغییرات زمین ساختی بسیار حسّاس می باشند. جهت بررسی تأثیر تکتونیک های فعّال بر مورفومتری شبکه زهکشی، ابتدا 4 حوضه آبخیز در رشته کوه آلاداغ- بینالود و کوه های جغتای در استان های خراسان شمالی و رضوی انتخاب شد. سپس شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی(ga)، پارامترهای شاخص انشعابات(r)، شاخص درصد عدم تقارن حوضه(paf)، نسبت شکل حوضه(bs) و نسبت طول آبراهه اصلی به متوسّط عرض حوضه(lsbw) در آن مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که رابطه مستقیمی بین∆a و ga (r= 0/888)، ∆a و paf ، ∆a و bs ، ∆a وlsbw ، ga و paf ، ga و bs ، ga و lsbw وجود دارد. ضریب همبستگی بین زوج های ∆a-paf ، ∆a-bs ، ∆a-r ، ∆a-lsbw ، ga-paf ، ga-bs ، ga-r ، ga-lsbw به ترتیب 957/0 ، 946/0 ، 317/0 ، 856/0 ،897/0، 764/0، 491/0 و 656/0 به دست آمده است. همچنین ضریب همبستگی مناسبی بین r و دیگر پارامترها وجود دارد. بررسی روابط بین پارامتر ها نشان دهنده کارآیی بالای شاخص ∆a وga در مقایسه با شاخص r برای شناسایی تکتونیک فعّال حوضه های زهکشی می باشند. به طور کلّی، براساس شاخص های مذکور، تمام حوضه های مطالعاتی از نظر تکتونیکی فعّال هستند. با این حال، بیشترین فعّالیت تکتونیکی به ترتیب در حوضه های شماره 2 و 1 و 4 و کم ترین مربوط به حوضه شماره 3 می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کارایی شاخص‌های ژئومورفومتری شبکه زهکشی جهت ارزیابی تکتونیک فعال در حوضه‌های باغرود، بوژان ،زاوین و سررود در شمال شرق کشور

چکیده اندازه‌گیری‌های کمّی عوارض زمین این امکان را به ژئومورفولوژیست‌ها می دهد، تا با اعمال شاخص-های ژئومورفولوژیکی بر عوارض سطح زمین، نقش تکتونیک‌ فعال را در تغییر شکل چشم‌اندازها بررسی کنند. استفاده از شاخص‌های ژئومورفومتری برای تعیین و تشخیص تکتونیک‌های فعال دارای اهمیت زیادی است. واحد زمین شناسی کپه داغ -هزار مسجد و آلاداغ – بینالود از پویا‌ترین و فعالترین واحد-های زمین‌شناسی ایران محس...

full text

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: 10 حوضه آبخیز زاگرس

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای PAF (درصد عدم تقارن حوضه)، Bs (نسبت کشیدگی حوضه)، CR (ضریب گردواری حوضه)، R (شاخص انشعابات آبراهه ها)، Rb ( نسبت انشعابات)، Dd (تراکم زهکشی) و Df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4...

full text

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: ۱۰ حوضه آبخیز زاگرس

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای paf (درصد عدم تقارن حوضه)، bs (نسبت کشیدگی حوضه)، cr (ضریب گردواری حوضه)، r (شاخص انشعابات آبراهه ها)، rb ( نسبت انشعابات)، dd (تراکم زهکشی) و df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4) ...

full text

کاربردشاخص زاویه تلاقی آبراهه ها (CA) در تحلیل ژئومورفولوژی تکتونیک حوضه های آبریز شمال شرق کشور

استفاده از شاخص­های ژئومورفومتری برای تعیین و تشخیص تکتونیک­های فعال دارای اهمیت زیادی است. زاویه اتصال آبراهه ها از جمله پارامترهای مربوط به شبکه زهکشی محسوب می­شود و ارزیابی کمی آن می تواند در شناسایی تکتونیک های فعال به محققین علوم زمین کمک نماید. واحد زمین شناسی کپه داغ -هزار مسجد و آلاداغ – بینالود از فعالترین واحد­های زمین­شناسی ایران محسوب می­شود. در این تحقیق چهار حوضه باغرود و بوژان در...

full text

بررسی مورفومتری شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک (مطالعه موردی: چهار حوضه زهکشی صدخرو، کلاته سادات، فاروب رومان و گلیان)

شبکه های زهکشی بعنوان بخشی از لندفرم های ژئومورفولوژیک در مقابل حرکات تکتونیکی فعال حساس هستند و همزمان با آن تغییر می کنند. هدف این پژوهش بررسی ناهنجاری شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک در حوضه های زهکشی صدخرو و کلاته سادات(دامنه جنوبی کوههای جغتای)، فاروب رومان(دامنه جنوبی بینالود) و گلیان (دامنه شمالی کوههای آلاداغ) می باشد. شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(?a)، تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (g...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات جغرافیای مناطق خشک

جلد ۳، شماره ۱۲، صفحات ۸۵-۱۰۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023